شاخص تولید بذر علف هرز و عملکرد گیاه دارویی در رقابت بین گونهای سلمه تره و رازیانه

چکیده   به ­منظور ارزیابی تأثیر تداخل سلمه­تره بر شاخص تولید بذر آن و عملکرد گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­­های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال زراعی 1394 اجرا شد. آزمایش به صورت افزایشی و با دو فاکتور تراکم­ سلمه­تره شامل 0، 2، 4، 6، 8 بوته در هر متر از طول ردیف کاشت و زمان نسبی سبز شدن­ آن  شامل همزمان، 10، 20 و 30 روز پس از سبز شدن رازیانه انجام شد.  نتایج نشان داد که ظهور برگ هشتم رازیانه در تمامی تیمارها 4/35 روز بعد از سبز شدن اتفاق افتاد. زمان تا ظهور دوازدهمین برگ در رازیانه در فاصله تراکم صفر تا چهار بوته سلمه­ترهدر هر متر از ردیف کاشت متوسط 50 روز طول کشید، در حالی­که در دو سطح بعدی تراکم علف‌هرز به­ طور میانگین 9/11 روز به تأخیر افتاد. با کاهش تراکم و تأخیر در زمان سبز شدن سلمه­تره، عملکرد  بذر و اسانس  رازیانه افزایش یافت. همچنین کاهش تراکم و تأخیر در زمان سبز شدن سلمه­تره،  موجب کاهش شاخص ­تولید بذر این گیاه شد. در سلمه­تره­هایی که  همزمان با رازیانه سبز شده بودند، شاخص تولید بذر 8/9% بود، در حالی­که در تیمارهای 10، 20 و 30 روز پس از سبز شدن رازیانه مقدار این شاخص به ترتیب تا 8/5، 6/3 و 8/3% کاهش یافت. در این مطالعه تیمارهای دارای بالاترین تولید زیست توده در سلمه­تره، دارای بیشترین تولید بذر در سلمه‌تره و در مقابل کمترین عملکرد بذر در رازیانه بودند که این امر می­تواند در مدیریت این علف­هرز در مزارع رازیانه مورد توجه قرار گیرد.